Khám phá lễ hội Obon truyền thống của Nhật Bản – dịp cả gia đình quây quần, tưởng nhớ tổ tiên và hòa mình vào không khí lễ hội mùa hè rộn ràng.
Lễ Obon (お盆) là gì?
Obon (お盆) là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng nhất tại Nhật Bản, tương tự lễ Vu Lan ở Việt Nam. Đây là dịp để người dân xứ Phù Tang tưởng nhớ tổ tiên, bày tỏ lòng hiếu kính và gắn kết tình thân. Không chỉ mang ý nghĩa tâm linh, lễ Obon còn là thời điểm để các gia đình sum họp, trở về quê hương sau những ngày xa cách.
Ý Nghĩa Và Tín Ngưỡng Lễ Obon
Theo quan niệm dân gian Nhật Bản, vào những ngày diễn ra lễ Obon, linh hồn tổ tiên sẽ trở về thăm gia đình. Người dân chuẩn bị chu đáo nghi lễ để đón chào và tiễn đưa họ, với mong muốn tổ tiên được an yên nơi chín suối. Vì vậy, Obon không chỉ là kỳ nghỉ hè thông thường mà là thời khắc thiêng liêng hướng về cội nguồn.
Nguồn Gốc Lễ Obon
Lễ Obon bắt nguồn từ câu chuyện về Mokuren (Mục Kiền Liên) – một đệ tử của Đức Phật. Khi dùng pháp lực tìm mẹ đã khuất, Mokuren phát hiện bà bị đày đọa ở địa ngục vì tạo nghiệp ác khi còn sống. Theo lời dạy của Đức Phật, ông đã cúng dường chư tăng vào ngày 15/7 âm lịch, giúp mẹ siêu thoát. Trong niềm vui khôn tả, Mokuren nhảy múa – và từ đó hình thành điệu múa Bon Odori nổi tiếng, trở thành nét đặc trưng trong lễ Obon.
Trình Tự Các Ngày Lễ Obon
Ngày 12/8 – Chuẩn Bị Đón Tổ Tiên
Người dân làm “ngựa linh thiêng” từ dưa chuột và cà tím, tượng trưng cho phương tiện giúp tổ tiên nhanh chóng trở về (ngựa) và thong thả quay lại thế giới bên kia (bò).
Ngày 13/8 – Mukaebi (Lửa Đón)
Đốt cây gai khô “Ogara” để tạo khói, được tin là vật chỉ đường (Michishirube) dẫn linh hồn tổ tiên về nhà.
Ngày 14–15/8 – Viếng Mộ Và Sum Họp
Các gia đình dọn dẹp mộ phần, thắp hương, dâng hoa và nước. Đây cũng là dịp quây quần, tưởng nhớ và kể lại kỷ niệm về những người đã khuất.
Ngày 16/8 – Okuribi (Lửa Tiễn)
Ngọn lửa tiễn đưa linh hồn về thế giới bên kia một cách thanh thản. Cũng như ngày đầu tiên, lửa mang ý nghĩa ánh sáng dẫn đường.
Lễ Obon – Sợi Dây Gắn Kết Quá Khứ Và Hiện Tại
Ngày nay, dù cuộc sống hiện đại bận rộn, lễ Obon vẫn được người Nhật gìn giữ như một biểu tượng của lòng hiếu thảo. Đây là khoảng thời gian hiếm hoi để các gia đình đoàn tụ, cùng nhau hướng về cội nguồn, nhắc nhớ rằng tình thân và lòng biết ơn luôn là giá trị vĩnh cửu.
Những Hoạt Động Truyền Thống Đặc Sắc trong Lễ Obon
Để chào đón và tưởng nhớ tổ tiên, các gia đình Nhật Bản thường thực hiện nhiều nghi thức truyền thống độc đáo:
- Vệ sinh mộ phần (掃除) và Dâng lễ vật (供え物): Trước ngày lễ, các gia đình sẽ cùng nhau đi tảo mộ, dọn dẹp sạch sẽ và trang hoàng mộ phần. Bàn thờ tổ tiên tại nhà cũng được dọn dẹp, trang trí với hoa tươi, trái cây và các loại bánh truyền thống.
- Đốt lửa đón và tiễn (迎え火・送り火): Người ta sẽ đốt những ngọn lửa nhỏ trước nhà vào ngày đầu và cuối của lễ Obon. Những ngọn lửa này có ý nghĩa soi đường, dẫn lối cho linh hồn tổ tiên trở về và sau đó quay lại thế giới bên kia.
- Điệu múa Bon Odori (盆踊り): Điệu múa dân gian này là một phần không thể thiếu của lễ hội. Bon Odori mang ý nghĩa cầu siêu cho những linh hồn đã khuất, và là dịp để mọi người cùng nhau nhảy múa, hòa mình vào không khí lễ hội rộn ràng, vui tươi.
Hòa Mình Vào Không Khí Lễ Hội Mùa Hè Rộn Ràng
Bên cạnh các nghi thức tưởng nhớ tổ tiên, Obon còn là dịp để cả nước Nhật bùng nổ với các lễ hội mùa hè (夏祭り). Khắp các con phố, người dân mặc những bộ yukata rực rỡ, cùng nhau thưởng thức ẩm thực đường phố, xem pháo hoa và tham gia các trò chơi truyền thống. Sự kết hợp hài hòa giữa nét trang nghiêm, thành kính và không khí lễ hội sôi động đã tạo nên một Obon rất riêng, rất đặc trưng của văn hóa Nhật Bản.
Obon là minh chứng cho một truyền thống văn hóa tốt đẹp, nơi mà giá trị gia đình và lòng hiếu thảo luôn được đề cao. Đây thực sự là một trải nghiệm đáng nhớ cho những ai muốn tìm hiểu sâu sắc về văn hóa và con người Nhật Bản.